Bài viết này sẽ trình bày về phương pháp viết sáng tạo; trả lời những câu hỏi về lợi ích của việc đưa nội dung trọng tâm vào hoạt động viết sáng tạo và làm thế nào để chuẩn bị những hoạt động trong lớp thật hiệu quả.
Lợi ích của việc dùng phương pháp viết sáng tạo trong lớp học ngôn ngữ là gì?
Đối với người học ngôn ngữ nói chung
Việc viết sáng tạo có thể giúp ích cho 3 khía cạnh của người học ngôn ngữ ở trình độ trung cấp trở lên.
Học viên sẽ có thể bộc lộ bản thân và trình bày những ý tưởng cá nhân. Hầu hết giáo viên chúng ta đều đồng ý rằng sẽ cảm thấy hạnh phúc hơn khi làm về những việc mình muốn nói, và những điều xuất phát từ trong trái tim. Việc viết sáng tạo sẽ rất thú vị và hấp dẫn.
Viết sáng tạo là hoạt động vui nhộn nhưng cũng không kém phần nghiêm ngặt về mặt ngôn ngữ. Nhiều người dường như quy chung việc viết sáng tạo với tư duy “mọi thứ đều được chấp nhận”. Tuy nhiên, để có được một bài văn, một bài thơ, một mẫu truyện ngắn hay là một vở kịch hay thì ngôn từ cần phải chính xác và thích hợp.
Việc viết sáng tạo yêu cầu độ chuẩn xác cao hơn trong việc diễn đạt. Để trình bày chính xác nội dung muốn truyền tải, học sinh phải rất cẩn thận trong việc sử dụng từ vựng và các thành ngữ.
Đối với học sinh chuyên văn
Việc viết sáng tạo sẽ có nhiều lợi ích hơn nữa cho các em.
Phương pháp viết sáng tạo cung cấp những cách mới mẻ, thay thế cho việc thảo luận những văn bản truyền thống. Việc viết sáng tạo một đoạn đối thoại giữa hai nhân vật chính vốn không có trong một cuốn tiểu thuyết. Hoạt động này không chỉ vui mà còn yêu cầu các em phải hiểu rõ về động cơ và đặc điểm của nhân vật.
Việc viết sáng tạo có thể dẫn đến sự đánh giá sâu sắc hơn về một văn bản. Lấy ví dụ như bất kỳ học sinh nào đã từng cố gắng sáng tác một bài thơ 14 chữ. Các em đều có thể đánh giá được một bài thơ 14 chữ bao gồm những gì để thảo luận trong lớp.
Hoạt động thảo luận trong lớp sẽ cải thiện kỹ năng tranh biện và đọc hiểu. Trong phương pháp viết sáng tạo; điểm mấu chốt là phản hồi của các bạn trong lớp về những văn bản mà các em viết.
Vậy chúng ta sẽ dùng phương pháp sáng tạo như thế nào?
Khởi động
Nhiều học viên thiếu tự tin có thể cảm thấy áp lực trong việc tạo ra một kiệt tác; điều này có thể ngăn cản việc viết bài của chúng. Vậy để ngăn chặn điều này, bạn hãy khởi động bằng hoạt động nói hoặc là làm việc nhóm. Học viên có thể cùng nhau tìm ra ý tưởng, mà không cần bắt buộc phải ghi ra giấy.
Viết
Phần lớn việc viết có thể thực hiện ngoài lớp học. Ngoại trừ những hoạt động cần sự tương tác. Ví dụ như hai học viên thay phiên nhau viết những dòng của một bài thơ trong hoạt động viết “Bóng bàn”. (Cả hai cùng viết hoặc nói một dòng của bài thơ. Sau đó trao đổi tờ giấy cho nhau và phản hồi những gì bạn mình vừa viết. Tiếp đó hãy viết dòng thơ tiếp theo và tiếp tục cho đến khi viết hết các câu thơ.) Bạn hãy khuyến khích các em viết lại những bản nháp đầu tiên. (Điều này có thể cải thiện ngôn ngữ và việc lựa chọn từ vựng.)
Trình bày và cho nhận xét
Một phần rất quan trọng trong phương pháp viết sáng tạo nói chung đó là việc trình bày sản phẩm để nhận được phản hồi cho quá trình viết lại. Đối với việc đào tạo ngôn ngữ, điều này sẽ tạo ra một loạt khả năng. Từ những đề xuất cho việc cải thiện văn bản cho đến những buổi thảo luận nhóm.

Chúng ta có thể viết gì?
Sẽ không có những giới hạn về thể loại trong việc viết sáng tạo. Học viên có thể thử những mẫu truyện ngắn; những đoạn hội thoại trong phân cảnh kịch và các bài thơ. Do đó hạn chế chính là thời gian và không gian: hầu hết các văn bản sẽ tương đối ngắn.
Vì vậy, việc tập trung viết thơ có thể hữu ích cho các em. Bởi vì nó là thể loại cô đọng nhất. Các bài thơ cũng có một lợi thế kép là sự vắn tắt. Chúng ta có thể viết bản nháp (hay phần lớn nội dung) trong lớp và trình bày để thảo luận.
Tuy nhiên; nhiều giáo viên băn khoăn về việc này vì họ nhận định thơ là thể loại cao siêu nhất của văn bản. Đối với học sinh; đây lại không phải là một vấn đề và những bài thơ của chúng có vẻ ấn tượng hơn; khi chúng nhận ra những ràng buộc về mặt hình thức; đặc biệt là nhịp điệu là không cần thiết cho một bài thơ hay.

Cái gì trước, đọc hay viết?
Khi chúng ta sử dụng cách viết sáng tạo cho việc “đọc” sáng tạo; một trong những vấn đề trọng tâm là cái gì trước, đọc hay viết.
Đọc trước
Điều này rõ ràng phụ thuộc vào hoạt động ấy. Nếu chúng ta muốn thử một hoạt động như là tạo một cuộc gặp “ngoài văn bản” cho các nhân vật trong vở kịch. Rõ ràng chúng ta cần biết rõ văn bản; những nhân vật và hoàn cảnh của họ trước khi chúng ta viết về buổi gặp đó. Điều này cũng đúng trong trường hợp tương tự nếu học sinh được yêu cầu phải viết một cái kết “Điều gì sẽ xảy ra nếu”.
Viết trước
Mặt khác, nếu chúng ta muốn bảo học sinh viết một văn bản tương tự với văn bản gốc; trang trọng hoặc là về các yếu tố (nhân vật, hoạt cảnh, mâu thuẫn, trải nghiệm, v.v..) Trường hợp này ít rõ ràng hơn: Vậy thì học sinh nên viết trước rồi sau đó so sánh kết quả với văn bản gốc? Hay là chúng nên học văn bản đó trước rồi mới viết bài của mình? Có vẻ cách làm thứ hai sẽ không được lựa chọn. Văn bản kinh điển dường như bao quát quá nhiều; và thành quả của học sinh chỉ là một bản sao chép tệ hơn. Tuy nhiên, hoạt động thú vị sẽ có kết quả nếu như học sinh tự khám phá ra chủ đề, mâu thuẫn hay trải nghiệm. Rồi sau đó đối chiếu cách tác giả đã sáng tác như thế nào.
Vậy, viết sáng tạo:
- Không chỉ là mang sức sống mới vào trong lớp học ngôn ngữ, mà còn là những cơ hội thú vị, sống động để luyện tập ngôn ngữ.
- Không phải là viết nguệch ngoạc, không được hướng dẫn. Mà đòi hỏi sự chính xác trong từ vựng diễn đạt.
- Không phải là viết về bất cứ điều gì nhưng sẽ tập trung vào những ý tưởng, hình thức và những văn bản văn học cụ thể.
- Không phải là việc khó khăn ngoài tầm với của chúng ta. Mà tạo nhiều cơ hội cho học sinh khám phá ngôn ngữ và khả năng tưởng tượng của chúng.
- Không phải thay thế cho việc giao tiếp bằng lời nói mà bằng cách giao tiếp sống động và thú vị. Nhằm đem lại một ý nghĩa mới về một kỹ năng ngôn ngữ có vẻ ít được sử dụng.
Thanh Tuyền lược dịch từ Teaching English
Tham khảo các khóa học tại đây