Trong mỗi lớp ESL (English as a Second Language-chương trình dạy tiếng Anh như ngôn ngữ thứ 2), sẽ đến một lúc mà giáo viên nhận ra học viên của mình cảm thấy nhàm chán với những bài nghe có sẵn trong sách.
Do đó, giáo viên này quyết định giao thêm cho lớp những bài luyện nghe thú vị hơn. Có một số trang web chuyên cung cấp file nghe và video cho người học tiếng Anh, và nó thậm chí còn có cả một danh sách các từ vựng và câu hỏi để kiểm tra khả năng nghe hiểu của học viên. Trên cả tuyệt vời!
Bạn muốn dùng những file nghe thực tế từ bản tin CNN, podcast hoặc chương trình truyền hình nhưng những tư liệu đó không có sẵn câu hỏi để bạn sử dụng? Đừng nản lòng! Bạn có thể tự soạn một bài kiểm tra nghe chỉ với 6 bước đơn giản như sau:
1. Chọn nguồn audio
Điều đầu tiên cần làm là chọn nguồn audio thực tế mà bạn sẽ dùng. Nó có thể là đoạn quảng cáo trên TV, hoặc dự báo thời tiết hay trailer của một bộ phim?
Hãy quyết định dựa trên nội dung khóa học. Có phải gần đây bạn đã dạy những từ vựng về chủ đề Thời tiết? Vậy thì một bản dự báo thời tiết là một lựa chọn tốt. Có phải học viên của bạn vừa mới học từ vựng về chủ đề Sức khoẻ? Vậy bạn nên chọn một bản tin liên quan đến một đợt bùng phát dịch cúm gần đây. Bạn có cần ôn tập lại điểm ngữ pháp nào không? Chẳng hạn như chia động từ theo từng thì? Vậy còn chần chừ gì mà không chọn một bài nghe liên quan đến các thì bạn cần ôn lại? Hay là chọn một bài dự báo về những hiện tượng sẽ xảy ra nếu chúng ta vẫn không có bất cứ động thái nào khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường? Đây chính là phương pháp hữu hiệu giúp chúng ta ôn lại câu điều kiện loại 1. Hãy ôn tập và trau dồi kỹ năng nghe cùng một lúc.
Hãy nghĩ về định dạng âm thanh bạn sẽ sử dụng. Bạn sẽ bật băng cassette hoặc CD hay cho học viên xem một đoạn video ngay trong lớp? Hay bạn sẽ phát video trực tuyến? Hay là gửi liên kết đến bài tập nghe để họ làm tại nhà? Kinh nghiệm chung của những người trải nghề là hãy sử dụng đa dạng những hình thức này. Nếu bạn chỉ đang sử dụng CD, hãy thử cho học viên xem một video trực tuyến. Đừng ngần ngại thay đổi cách làm!
2. Xác định mục tiêu
Mục tiêu của bài kiểm tra nghe sẽ liên quan đến lý do bạn chọn một bài nghe cụ thể ở Bước 1. Mục tiêu bài kiểm tra là gì? Có phải là để ôn lại các từ vựng về chủ đề Mua sắm? Hay là ôn lại một thì của động từ như thì Quá khứ đơn? Hay bạn muốn học viên trau dồi một kỹ năng nghe cụ thể, chẳng hạn như nghe ý chính hoặc nghe chi tiết?
3. Lựa chọn hình thức kiểm tra
Bạn sẽ gõ câu hỏi trên Word và in ra để học viên sử dụng? Hay bạn sẽ thiết kế một bài kiểm tra trực tuyến? Bạn nên xem xét thời gian và địa điểm học viên làm bài kiểm tra trước khi quyết định hình thức ra đề. Nếu bạn đang dự định cho làm kiểm tra trong lớp thì in ra là cách hợp lí nhất. Nhưng nếu đây là bài tập về nhà, gửi liên kết bài tập cho học viên sẽ hợp lí hơn. Những ứng dụng tuyệt vời để tạo câu hỏi là ProProfs, Quizlet và AlltheTests.com.
4. Lựa chọn loại câu hỏi
Bạn sẽ chọn dạng câu hỏi Đúng hay Sai hay là câu hỏi trắc nghiệm? Liệu học viên có cần phải điền vào chỗ trống? Như khi chọn lựa hình thức làm bài, bạn cần quyết định dựa trên mục tiêu của bài kiểm tra. Nếu bạn đang sử dụng bài tập nghe để giúp học viên ôn lại thì Hiện tại Đơn, có lẽ nên cho học viên điền vào chỗ trống với động từ thích hợp. Nếu họ đang luyện nghe thông tin cụ thể, một bài tập trắc nghiệm sẽ hiệu quả hơn.
5. Nghe kỹ đoạn audio
Trước khi bắt tay thiết kế bài kiểm tra, bạn cần nghe kỹ đoạn audio hay video một vài lần. Hãy ghi lại những từ khoá, các câu hỏi chính cũng như những phần bạn dự định cho trong bài kiểm tra. Có thể bạn sẽ phải thay một file nghe khác nếu file này không phù hợp với mục tiêu ra đề của bạn.
6. Sáng tạo đi, ngại ngùng chi!
Nếu bạn quyết định tạo bài trên Word, mọi thứ sẽ đơn giản hơn vì bạn đã nắm rõ các bước cần làm. Bạn sẽ nắm bắt thông tin cần thiết sau khi nghe đoạn audio. Nếu bạn quyết định sử dụng ứng dụng tạo câu hỏi trực tuyến, đừng lo, những ứng dụng ấy chắc chắn sẽ luôn có các bước hướng dẫn cách làm chi tiết cho bạn.
Cần lưu ý đến những điều này khi tạo câu hỏi:
Mỗi loại bài đều có đặc điểm riêng. Tuy nhiên, điểm tương đồng giữa chúng đó là: “hại não”. Như này nhé, đối với dạng đề Đúng hay Sai, bạn có thể đặt câu Sai từa tựa như câu Đúng và câu Sai ấy chỉ khác biệt ở một chi tiết nhỏ. Đây quả là một cơ hội tuyệt vời để luyện tập phần Minimal pairs (những cặp từ chỉ khác một yếu tố âm vị học, có thể là nguyên âm hoặc phụ âm) hay từ đồng âm.
VD. The neighbor is giving away three puppies.
(Sai. Phải là “He’s giving away free puppies.”)
Bạn có thể thiết kế bài tập trắc nghiệm dựa trên dạng bài Đúng hay Sai phía trên:
The neighbor is giving away:
A. Three puppies
B. Free puppies
C. Three guppies
D. Free guppies
Nâng độ khó!
Tạo bài trên Word hay tạo bài dạng “rung chuông vàng” qua các ứng dụng trên mạng đều được. Điều quan trọng đó là bài kiểm tra đó phải phù hợp với trình độ nghe học viên cần đạt được.
Tham khảo thêm về các khóa học TESOL DIPLOMA cấp bằng của Hội Nghiên Cứu Giảng Dạy Tiếng Anh TP.HCM để nhận ngay học bổng 20% bạn nhé!
Xem thêm các bài viết khác của Horizon TESOL tại đây.
Ngọc Anh lược dịch
