Trong bối cảnh toàn cầu hóa, nhu cầu giao tiếp giữa các ngôn ngữ ngày càng gia tăng, kéo theo sự phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực biên/phiên dịch tiếng Anh. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ các hình thức phiên dịch phổ biến hiện nay, cũng như cách lựa chọn phù hợp cho từng mục đích sử dụng. Bài viết này do Horizon TESOL tổng hợp sẽ giúp bạn phân biệt rõ các loại hình phiên dịch tiếng Anh, từ đó định hướng đúng đắn nếu bạn đang theo đuổi nghề giáo dục, ngôn ngữ hoặc dịch thuật chuyên nghiệp.
Biên/phiên dịch tiếng Anh là gì? Nghề ngôn ngữ của thời đại toàn cầu
Khi nhắc đến biên/phiên dịch tiếng Anh, nhiều người thường chỉ hình dung đơn giản là “dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác”. Tuy nhiên, thực tế nghề này đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao, phân chia rõ ràng giữa hai lĩnh vực chính:
-
Biên dịch (Translation): dịch văn bản viết
-
Phiên dịch (Interpretation): dịch lời nói trong thời gian thực
Các hình thức phiên dịch tiếng Anh phổ biến hiện nay
Phiên dịch liên tiếp (Consecutive Interpreting)
Phiên dịch viên sẽ ghi chú và dịch lại nội dung sau khi người nói kết thúc một đoạn hoặc toàn bộ bài phát biểu. Đây là hình thức phổ biến trong các buổi hội thảo nhỏ, đàm phán song phương hoặc phỏng vấn.
Ưu điểm:
-
Không cần thiết bị đặc biệt
-
Độ chính xác cao nhờ có thời gian chuẩn bị
Hạn chế:
-
Mất nhiều thời gian hơn vì diễn ra theo từng lượt nói
Phiên dịch đồng thời (Simultaneous Interpreting)
Phiên dịch viên dịch gần như ngay lập tức cùng lúc người nói đang phát biểu, thông qua micrô và hệ thống tai nghe – thường áp dụng trong hội nghị quốc tế.
Ưu điểm:
-
Tiết kiệm thời gian, không gián đoạn chương trình
-
Mọi người nghe hiểu cùng lúc
Hạn chế:
-
Yêu cầu kỹ năng cao và thiết bị hỗ trợ chuyên biệt
Phiên dịch thầm (Whispered Interpreting)
Phiên dịch viên ngồi sát người nghe và thì thầm bản dịch. Hình thức này thường dùng cho nhóm nhỏ (1–2 người) trong một sự kiện lớn, khi phần lớn người tham gia sử dụng ngôn ngữ chính.
Phiên dịch thầm tương tự như dịch song song nhưng phiên dịch viên không sử dụng tai nghe hoặc micrô, mà ngồi bên cạnh người (hoặc nhóm người) yêu cầu phiên dịch và thì thầm hoặc nói khẽ đủ để họ có thể nghe thấy.
Phiên dịch qua điện thoại – OPI (Over-the-Phone Interpreting)
Không cần gặp mặt, người dùng và phiên dịch viên kết nối qua điện thoại. OPI phù hợp với các tình huống khẩn cấp, tổng đài, hỗ trợ khách hàng đa ngôn ngữ.
Ưu điểm:
-
Linh hoạt, tiết kiệm thời gian và chi phí
-
Không yêu cầu thiết bị đặc biệt ngoài điện thoại
Hạn chế:
-
Không quan sát được ngôn ngữ cơ thể
Phiên dịch từ xa qua video – VRI (Video Remote Interpreting)
Giống như OPI nhưng có thêm hỗ trợ hình ảnh. Phiên dịch viên kết nối qua webcam để truyền tải lời nói kèm biểu cảm, hành vi phi ngôn ngữ – rất phù hợp với ngôn ngữ ký hiệu hoặc giao tiếp nhạy cảm.
Phiên dịch theo yêu cầu qua điện thoại/video
Phiên dịch viên chỉ xuất hiện khi được yêu cầu – có thể được kết nối ngay qua điện thoại, máy tính bảng, hoặc ứng dụng di động. Hình thức này thường áp dụng cho doanh nghiệp có nhu cầu phiên dịch không thường xuyên.
Phiên dịch theo lịch trình
Doanh nghiệp hoặc tổ chức đặt lịch trước với phiên dịch viên trong một khung giờ cụ thể, có thể lựa chọn hình thức liên tiếp hoặc đồng thời tùy theo mục tiêu buổi làm việc.
Phiên dịch trực tiếp
Phiên dịch viên hiện diện tại nơi tổ chức sự kiện – hình thức này vẫn phổ biến trong các cuộc họp cao cấp, hội nghị, hoặc các phiên tòa cần yếu tố bảo mật và kiểm soát chặt chẽ.
Trong loại hình phiên dịch này, diễn giả không cần phải có phiên dịch viên bên cạnh mọi lúc. Bởi vì có thể kết nối với phiên dịch viên qua cuộc gọi từ điện thoại, Ipad hoặc bất kỳ máy tính nào có truy cập internet.
So sánh phiên dịch liên tiếp và phiên dịch đồng thời
| Tiêu chí | Phiên dịch liên tiếp | Phiên dịch đồng thời |
|---|---|---|
| Thời điểm dịch | Sau khi người nói kết thúc câu/đoạn | Gần như đồng thời với người nói |
| Thời lượng chương trình | Kéo dài gấp đôi do phải chờ phiên dịch | Không thay đổi |
| Thiết bị hỗ trợ | Không yêu cầu buồng/kỹ thuật | Cần buồng dịch, mic, tai nghe |
| Loại bản dịch | Sát nghĩa, gần văn bản gốc | Tóm lược, linh hoạt về ngôn ngữ |
| Mức độ phổ biến hiện nay | Truyền thống, phổ biến trong đàm phán | Phổ biến tại hội nghị quốc tế |
Bạn nên chọn hình thức phiên dịch nào?
Việc lựa chọn loại hình biên/phiên dịch tiếng Anh không chỉ phụ thuộc vào ngân sách, mà còn vào mục tiêu, tính chất sự kiện và số lượng người tham gia.
-
Nếu bạn tổ chức một sự kiện lớn, thời gian hạn chế: nên chọn phiên dịch đồng thời
-
Nếu chỉ cần hỗ trợ cá nhân hoặc nhóm nhỏ: nên chọn phiên dịch liên tiếp hoặc thầm
-
Nếu bạn cần hỗ trợ tức thời, không gặp mặt: hãy cân nhắc OPI hoặc VRI
Biên/phiên dịch tiếng Anh – nghề chuyên sâu đòi hỏi đào tạo bài bản
Để làm tốt công việc này, người làm phiên dịch không chỉ cần giỏi tiếng Anh, mà còn phải:
-
Thành thạo kỹ thuật ghi nhớ, ghi chép
-
Có kiến thức về ngôn ngữ học, văn hóa, và chuyên ngành liên quan
-
Rèn luyện phản xạ ngôn ngữ nhanh và độ chính xác cao
Tại Horizon TESOL, các khóa học TESOL quốc tế không chỉ đào tạo kỹ năng sư phạm, mà còn trang bị cho học viên kiến thức nền vững chắc để có thể:
-
Hỗ trợ phiên dịch trong môi trường lớp học đa ngôn ngữ
-
Tham gia dịch các khóa học, hội thảo, hoặc huấn luyện doanh nghiệp
-
Chuẩn bị nền tảng cho những ai muốn theo đuổi nghề biên/phiên dịch tiếng Anh chuyên nghiệp
TESOL – Bệ phóng cho hành trình trở thành biên phiên dịch chuyên nghiệp
Khóa TESOL Diploma 120h tại Horizon TESOL không chỉ đào tạo giáo viên tiếng Anh đứng lớp, mà còn là nền tảng lý tưởng để phát triển nghề nghiệp biên phiên dịch.
Nội dung khóa học:
- Nền tảng ngôn ngữ vững chắc, tự tin giảng dạy cho mọi đối tượng
- Nền tảng Sư phạm và các phương pháp giảng dạy từ cổ điển đến hiện đại
- Kỹ thuật đứng lớp và làm chủ lớp học, sử dụng hiệu quả các giáo cụ trong lớp
- Xây dựng Lesson Plan bài bản bằng cách ứng dụng công nghệ AI
- Xây dựng phong thái đứng lớp chuyên nghiệp
- Kho tàng trò chơi cho mọi đối tượng học viên
- Mở rộng nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực giảng dạy, đủ nền tảng để học thạc sĩ TESOL trong tương lai
TÌM HIỂU NGAY: KHÓA HỌC TESOL DIPLOMA 120H THEO TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ
Điểm nổi bật của khóa học:
- Được giảng dạy bởi đội ngũ Thạc sĩ, Tiến sĩ giáo dục có trên 10 năm kinh nghiệm giảng dạy
- Chương trình học bài bản, xây dựng theo chuẩn TESOL International Framework
- Có học phần KIẾN TẬP kéo dài 30H tại các trung tâm Anh ngữ uy tín là đối tác của Horizon TESOL
- Cộng đồng học viên Horizon TESOL Alumni 1000 thành viên – nơi chia sẻ kiến thức giảng dạy và cơ hội việc làm
Đối tượng tham gia khóa học:
- Sinh viên hoặc đã tốt nghiệp chuyên ngành tiếng Anh
- Người có nền tảng tiếng Anh vững chắc
- Người đang làm việc trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh
- Người trái ngành mong muốn chuyển sang giảng dạy Tiếng Anh nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu
- Giáo viên đã đi dạy lâu năm cần bổ sung kiến thức và các phương pháp giảng dạy hiện đại
- Giáo viên đã đi dạy nhưng chưa có chứng chỉ Sư phạm để thăng tiến lên các vị trí cao hơn
- Người đang mong muốn học lên Thạc sĩ TESOL trong tương lai
Bài viết liên quan
