Khoa học về Đọc Hiểu đã chứng minh rằng việc dạy phonics (âm vị học) đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện kỹ năng đọc và viết của trẻ; đặc biệt là với người học ngôn ngữ thứ hai như trẻ em Việt Nam. Tuy nhiên, với giáo viên Tiếng Anh, việc truyền đạt kiến thức phonics một cách hiệu quả để trẻ không chỉ hiểu mà còn áp dụng thành thạo vào thực tế là một thử thách lớn.
Cùng Horizon TESOL tìm hiểu 3 chiến lược giúp giáo viên giải quyết những khó khăn thường gặp trong giảng dạy phonics, đồng thời đảm bảo trẻ không chỉ tiếp thu mà còn vận dụng kỹ năng đọc viết một cách tự nhiên.
Chiến Lược 1: Phương Pháp Học Hệ Thống và Cá Nhân Hóa
Nhiều giáo viên nhận thấy trẻ gặp khó khăn trong việc liên kết giữa các âm (phonemes) và chữ cái (graphemes), đặc biệt khi dạy trong lớp đông học sinh với trình độ không đồng đều.
Một chương trình phonics hiệu quả cần có phương pháp giảng dạy hệ thống và đồng thời phải được cá nhân hóa để phù hợp với tốc độ học tập của từng trẻ.
Các bước thực hiện
- Giảng dạy theo trình tự: Bắt đầu từ âm dễ và phổ biến (ví dụ: các nguyên âm ngắn), sau đó tăng dần mức độ phức tạp (nguyên âm dài, âm ghép).
- Đánh giá thường xuyên: Xây dựng các bài kiểm tra nhỏ để xác định mức độ hiểu và tốc độ tiếp thu của từng học sinh.
- Hoạt động cá nhân hóa: Tích hợp các hoạt động nhóm nhỏ hoặc cá nhân, như cho trẻ thực hành ghép từ bằng chữ cái nam châm hoặc bảng trắng.
Gợi ý cụ thể
- Với trẻ tiếp thu chậm, tập trung vào việc nhận diện âm trước khi chuyển sang ghép chữ.
- Với trẻ tiếp thu nhanh, khuyến khích chúng áp dụng vào đọc sách hoặc viết các đoạn văn ngắn.
Sự cá nhân hóa giúp giải quyết vấn đề chênh lệch năng lực trong lớp, đồng thời tăng hiệu quả học tập và giảm áp lực cho giáo viên.
Chiến Lược 2: Tích Hợp Kỹ Năng Đọc Viết Trong Ngữ Cảnh Thực Tế
Giáo viên thường gặp khó khăn trong việc giúp trẻ áp dụng kỹ năng phonics vào ngữ cảnh thực tế. Nhiều trẻ chỉ nhớ các âm và từ riêng lẻ nhưng không thể đọc hoặc viết trôi chảy. Học phonics cần đi đôi với thực hành trong ngữ cảnh thực tế, giúp trẻ hiểu rằng các âm và từ không tồn tại độc lập mà là công cụ để đọc hiểu và giao tiếp.
Phương pháp thực hiện
- Sử dụng sách đọc theo cấp độ: Chọn sách chứa các từ phù hợp với nội dung phonics đang giảng dạy. Ví dụ, khi dạy âm /a/, sách có thể bao gồm các từ như “cat,” “bat,” hoặc “hat.” Điều này giúp trẻ nhận diện và củng cố các kỹ năng đã học.
- Đọc tương tác: Tạo các câu hỏi đơn giản về nội dung sách, khuyến khích trẻ trả lời bằng cách sử dụng các từ vựng đã học.
- Kết hợp với kỹ năng viết: Sau khi đọc, yêu cầu trẻ viết lại câu chuyện ngắn hoặc sáng tạo câu mới bằng các từ đã học.
Gợi ý cụ thể
- Hoạt động nhóm: Giáo viên có thể tổ chức trò chơi “tìm từ” trong sách, nơi trẻ làm việc nhóm để tìm và đọc các từ có âm hoặc mẫu âm nhất định.
- Chuyển giao kỹ năng: Kết hợp các từ trong bài học phonics vào bài tập viết luận hoặc bài tập nói để trẻ thực hành toàn diện.
Việc tích hợp ngữ cảnh không chỉ giúp trẻ ghi nhớ lâu dài mà còn phát triển kỹ năng đọc hiểu sâu hơn.
Chiến Lược 3: Ôn Tập Có Mục Đích và Định Kỳ
Phonics là một kỹ năng dễ bị lãng quên nếu không được ôn luyện thường xuyên. Giáo viên thường gặp khó khăn trong việc cân bằng giữa việc dạy nội dung mới và ôn lại bài cũ, đặc biệt với khối lượng kiến thức ngày càng tăng.
Ôn tập không chỉ là việc lặp lại nội dung cũ mà cần được thực hiện có mục đích, kết hợp giữa việc củng cố kiến thức và phát triển kỹ năng mới.
Phương pháp thực hiện
- Ôn tập định kỳ: Sử dụng bảng từ hoặc flashcards để trẻ ôn lại các âm, từ, và mẫu âm đã học trong vài phút đầu mỗi buổi học: Lập kế hoạch ôn tập tuần/tháng với trọng tâm vào những nội dung trẻ thường nhầm lẫn.
- Tích hợp ôn tập vào bài học mới: Luôn lồng ghép các từ đã học vào bài tập mới. Ví dụ, khi dạy âm /o/, hãy cho trẻ viết câu chứa cả từ “cat” (âm /a/) và “dog” (âm /o/).
- Tạo cơ hội thực hành tự nhiên: Sử dụng các trò chơi vui nhộn như Bingo từ vựng, ghép từ, hoặc điền chữ cái còn thiếu để trẻ ôn lại kiến thức mà không cảm thấy nhàm chán.
Gợi ý cụ thể
- Sổ tay học tập: Yêu cầu trẻ ghi lại các từ mới vào sổ tay và thường xuyên xem lại.
- Nhật ký âm: Mỗi tuần, trẻ viết nhật ký ngắn bằng cách sử dụng các từ thuộc các âm đã học.
Ôn tập có chiến lược giúp trẻ củng cố kỹ năng một cách hiệu quả, đồng thời tiết kiệm thời gian và công sức cho giáo viên.
Trang Bị Các Phương Pháp Dạy Tiếng Anh Cho Trẻ Em Hiệu Quả Với Khóa Học TESOL For Young Learners
Chương trình đào tạo giáo viên Tiếng Anh chuyên biệt tại Horizon TESOL có gì?
- Chương trình được Hội Nghiên cứu và Giảng dạy tiếng Anh TP.HCM thẩm định và chứng nhận.
- Xây dựng theo TESOL International Framework.
- Được giảng dạy bởi đội ngũ TESOL Trainers là Thạc sĩ, Tiến sĩ với hơn 10 năm kinh nghiệm giảng dạy ngôn ngữ và đào tạo giáo viên.
- 40 giờ học với 2 modules – Cung cấp kiến thức và kỹ năng giảng dạy chuyên sâu dành cho giáo viên.
Các điểm nổi bật của khóa học
- Hiểu lý thuyết và thực tiễn dạy học tiếng Anh cho học viên nhỏ tuổi.
- Hiểu được sâu sắc tâm lý học viên nhỏ tuổi chi tiết theo từng nhóm tuổi.
- Biết cách thiết kế các hoạt động cụ thể phục vụ việc dạy học tiếng Anh cho người nhỏ tuổi.
THAM KHẢO: CHI TIẾT KHÓA HỌC TESOL FOR YOUNG LEARNERS TẠI HORIZON TESOL
Kết Luận
Dạy phonics không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức mà còn đòi hỏi giáo viên phải sáng tạo và linh hoạt trong phương pháp giảng dạy. Việc kết hợp ba chiến lược trên không chỉ giúp trẻ ghi nhớ lâu hơn mà còn xây dựng nền tảng đọc viết vững chắc, giúp trẻ tự tin khi sử dụng ngôn ngữ trong thực tế.
Hãy luôn kiên nhẫn và tận tâm, bởi những nỗ lực của giáo viên hôm nay chính là nền móng cho sự thành công của trẻ trong tương lai!
