Ngày càng nhiều phụ huynh mong muốn con mình học tiếng Anh từ khi còn nhỏ. Tôi thường gặp cha mẹ có con chừng hai, ba tuổi nói rằng tiếng Anh tốt sẽ giúp con của họ ‘đi lên trong thế giới toàn cầu hóa’. Nói cách khác, con họ bắt đầu học càng sớm càng tốt.
Một yếu tố quan trọng trong việc học tiếng Anh thành công của con trẻ chính là niềm yêu thích và sự động viên của cha mẹ, dù ở độ tuổi nào đi nữa. Vậy thì cha mẹ có thể làm gì để giúp đỡ con mình học tiếng Anh tại nhà? Sau đây là 10 mẹo hay của nhóm giáo viên chúng tôi.
1. Tự học tiếng Anh
Để xây dựng một thái độ tích cực đối với việc học tập và đối với tiếng Anh, hãy bắt đầu với chính bản thân bạn. Nếu bạn đưa con đến học một lớp tiếng Anh thì tại sao không tham gia vào luôn? Học tiếng Anh cùng với nhau là một cách tuyệt vời để dành thời gian với con trẻ. Đồng thời, dựng xây một thái độ tích cực đối với việc học và nói một ngôn ngữ khác.
Hội đồng Anh gần đây đã khảo sát 2000 người lớn từ nước Anh. Kết quả cho thấy 40% trong số đó lo lắng để nói một ngoại ngữ khi du lịch. Sự lo lắng này kèm theo những ám ảnh về việc học ngoại ngữ ở trường và ảnh hưởng đến con của bạn. Bằng việc tự học tiếng Anh, bạn có thể chứng minh cho con thấy rằng “thử” và mắc lỗi sai còn tốt hơn khi bạn đã chuẩn bị trước một câu nói hoàn hảo.
2. Chơi bằng tiếng Anh
Con nít sẽ tự học tất cả những thứ xung quanh mà không có sự can thiệp của người lớn. Chúng làm được việc này qua những thử nghiệm vui chơi và mắc những lỗi sai trong quá trình đó. Để giúp con bạn học tiếng Anh thành công, hãy để chúng chơi bằng tiếng Anh.
Cùng trẻ học tiếng Anh tại nhà bằng những trò chơi tiếng Anh phổ biến. Nói cách khác, hãy cho chúng học tiếng Anh y như cách chúng học tiếng mẹ đẻ vậy.
3. Kể chuyện trước khi ngủ bằng tiếng Anh
Ngày nay, thật dễ dàng sở hữu sách truyện ở bất kì ngôn ngữ nào. Đặc biệt là mua trực tuyến hoặc trao đổi sách với những phụ huynh khác. Trẻ nhỏ sẽ không thắc mắc về ngôn ngữ mà bạn đọc cho chúng nghe. Chúng quan tâm đến nguồn gốc của những câu chuyện đó hơn. Đây là cơ hội tốt để đưa vào một chút tiếng Anh theo một cách dễ ghi nhớ.
Chúng ta đều nhớ những quyển sách yêu thích hồi còn nhỏ. Nhưng chúng ta vẫn nhớ những cụm từ trong những quyển sách lâu rồi không đọc hay nghe đến.
Đọc truyện có minh họa cho con trẻ là một cách hay giúp phát triển khả năng ngôn ngữ. Khi đó, ngôn ngữ được tối giản và có tính lặp lại. Nó giúp mở rộng vốn từ và thôi thúc con trẻ đặt câu hỏi về nhân vật và cốt truyện.
Một cách khác là sử dụng sách nói hoặc truyện trực tuyến nếu bạn không mấy tự tin khi đọc lớn câu chuyện cho con nghe bằng tiếng Anh.
4. Mở một đài radio nào đó của Anh và cứ để đó
Tiếp xúc với ngôn ngữ và học ngôn ngữ là hai việc rất khác nhau. Theo truyền thống, khi chúng ta nghĩ về việc học ngôn ngữ, ta nghĩ về những tiết học ngữ pháp ở trường, phải lặp đi lặp lại các động từ và học toàn là trong sách giáo khoa. Tuy nhiên, bạn nên tiếp xúc với âm thanh và nhịp điệu của ngoại ngữ đó thay vì những chỉ dẫn cụ thể.
Khi trẻ học tiếng mẹ đẻ, chúng trải qua một quá trình lâu dài trong bộ não. Từ lắng nghenhững thứ xung quanh, xâu chuỗi lại các thông tin và sử dụng chúng sau đó. Một đứa trẻ không bắt chước chữ “teddy” lần đầu tiên nó nghe mà thay vào đó sẽ nghe nhiều người nói chữ này nhiều lần trước khi tự cố gắng luyện tập chữ này.
Học tiếng Anh tại nhà bằng radio để nghe nhiều giọng từ các quốc gia khác nhau. Tất cả những gì bạn phải làm là bật nó lên khi bạn nấu bữa tối.
5. Thử nghiệm với âm thanh
Nếu chúng ta không được tiếp xúc với một lượng thông tin nhất định khi còn nhỏ sẽ rất khó để nhận diện và sử dụng chúng như là một người bản xứ về sau này . Ví dụ, âm ‘r’ cong lưỡi trong tiếng Ý hoặc Tây Ban Nha. Đó là lý do vì sao sự tiếp xúc với thanh âm khi còn nhỏ là quan trọng.
Nhiều viện ngôn ngữ khắp thế giới đã giới thiệu các chương trình ngữ âm học. Nó đã cực kì phổ biến ở hệ thống giáo dục của Anh mười năm nay. Các chương trình ngữ âm ban đầu được thiết kế để hỗ trợ việc đọc và viết bằng cách luyện tập phát âm cũng như nhận diện biểu tượng (các chữ cái) đi cùng với nó. Sau đó, trẻ sẽ kết hợp các âm để tạo từ và đây là nền tảng để đọc và viết sau này.
Chúng ta hỗ trợ con trẻ học tiếng Anh tại nhà qua các hoạt động ngữ âm lặp đi lặp lại. Những chương trình truyền hình của trẻ em như Sesame Street đã bao gồm các hoạt động nói trên trong vòng gần 46 năm. ‘Chữ cái của ngày hôm nay là B – bat, ball, boy, beach’.
Bạn có thể dễ dàng tạo ra những hoạt động như vậy ở nhà. Đọc ra những từ mới cho con mình nghe để chúng có thể nghe từng âm một. Ví dụ: b-a-t, bất. Hãy kiếm thêm nhiều từ bắt đầu bằng chữ ‘b’. Sau đó hãy thay đổi chữ cái đầu hoặc cuối, ví dụ ‘bát’ sẽ chuyển thành ‘cát’, ‘sát’ hoặc ‘mất’. Hãy luyện tập tongue twisters (trò chơi đọc lẹo lưỡi) với con khi chúng đã biết tiếng Anh chút chút.
6. Tận dụng thời cơ
Con nít luôn thích những hoạt động dễ gây bừa bộn như dán hồ, cắt giấy, tô màu và nướng bánh. Vậy nên hãy khích lệ điều đó… bằng tiếng Anh. Hoạt động đó không cần phải liên quan đến tiếng Anh, mà nên sử dụng tiếng Anh để hoàn thành nhiệm vụ.
‘Could you pass me the glue, please?’
‘Thank you’
‘Why don’t you paint a picture?’
‘Can you help me tidy up?’
Đây là những mẫu câu hữu ích nhất để giới thiệu cho con bạn biết. Nếu bạn không nói được tiếng Anh nhiều, bạn có thể theo dõi các hướng dẫn công thức viết hoặc audio khi bạn và con làm bánh cùng với nhau. Khi đó, bạn đã đang sử dụng tiếng Anh hằng ngày mà giáo viên sử dụng trong lớp học. Theo đó, bạn cũng đang chuẩn bị cho con mình những điều mà chúng sẽ nghe ở trường học.
7. Hát cùng với nhau (hoặc mở Youtube lên nếu bạn không thể hát)
Sau vài lần nghe một bài hát hoặc một bài thơ, con nít nhanh chóng bắt đầu ngân nga hoặc hát theo điệp khúc và cuối cùng sẽ ghép thêm nhiều từ lại với nhau. Âm nhạc và thơ ca giúp trẻ em sử dụng câu hoàn chỉnh, ngữ điệu, cao độ và nhịp cũng như xây dựng sự tự tin, theo cách mà chúng ta không thể nào có được nếu cứ cố gắng dạy những điểm này một cách rành mạch.
Chúng ta cũng có thể giới thiệu tới con trẻ những cấu trúc ngữ pháp hơi khó qua bài hát. Ví dụ, “If you’re happy and you know it, clap your hands”. Nó gồm một cấu trúc ngữ pháp phức tạp mà trẻ sẽ thấy khó học khi người khác dạy. Mặt khác, bài hát làm tất cả mà không đem lại áp lực và gợi mở cho con trẻ một ngữ cảnh quen thuộc hơn.
Có thể sau đó, ở những năm đầu vị thành niên, khi trẻ em học nhiều hơn về ngữ pháp, những bài hát như thế này sẽ gợi lại trong trí nhớ của chúng và giúp chúng thấy tự tin hơn về những cấu trúc được dạy.
8. Bảo đảm máy Wii hoặc PlayStation được thiết lập tiếng Anh
Mỗi thiết bị công nghệ chúng ta dùng đều có những lựa chọn ngôn ngữ, và như ta thấy, một trong những cách chính để phát triển một ngôn ngữ là qua sự lặp lại. Bằng cách sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ vận hành cho TV, iPad, laptop hoặc điện thoại, mỗi lần con bạn nhìn thấy bạn sử dụng gì đó hoặc khi chúng tự làm, chúng sẽ tiếp nhận tiếng Anh trong một ngữ cảnh tự nhiên.
Ngày nay, trước khi trẻ em học đọc và viết, chúng thường sử dụng rất rành iPad hoặc điện thoại của ba mẹ chúng. Ngôn ngữ mở đầu như “password”, “log-on”, “choose”, “press” hoặc “game over” có thể là điểm xuất phát hữu hiệu.
9. Mời bạn bè nói tiếng Anh qua
Tất cả chúng ta, cho dù ở độ tuổi nào, sẽ sử dụng một ngôn ngữ khác khi ta thấy một mục đích thực tế cho việc đó. Lớn lên trong một gia đình song ngữ, tôi biết rằng ít nhất tôi phải sử dụng tiếng Ý để nói chuyện với cô chú của tôi, những người không hiểu được tiếng Anh. Tuy nhiên, với mẹ và bà tôi đều là người Ý, tôi vẫn tiếp tục nói tiếng Anh với họ. Với họ, tôi không cần phải nói tiếng Ý để họ hiểu.
Tôi nhận thấy một hoàn cảnh tương tự với hai đứa con nhỏ của bạn tôi, những đứa luôn nói tiếng Anh với tôi mặc dù tiếng mẹ đẻ của chúng là Tây Ban Nha. (Ngay từ đầu, tôi giả vờ rằng tôi không biết tiếng Tây Ban Nha). Nhưng chúng chỉ nói tiếng Tây Ban Nha với người bạn Scotland của tôi vì chúng biết cô ấy hiểu.
Vậy tại sao không mời những người bạn nói tiếng Anh của bạn qua nhà dùng bữa tối? Sẽ có lợi cho con bạn lắm đấy.
10. Thư giãn
Đừng lo lắng nếu con bạn phạm phải những lỗi sai hoặc không bắt đầu nói tiếng Anh liền được. Bộ não của chúng cần phải trải qua quá trình giải mã và tìm ra kiểu mẫu trong suốt quá trình học tiếng. Việc sử dụng một ngôn ngữ thường bắt đầu sau một khoảng thời gian dài lắng nghe và suy nghĩ.
Có một vài chứng cứ cho thấy những đứa trẻ nào được tiếp xúc với nhiều ngôn ngữ khác nhau cùng một lúc có thể phải cần thêm chút thời gian để hệ thống lại tất cả những thông tin. Vì vậy, có thể ở trường, một đứa trẻ khi tiếp nhận những thông tin mới ở ngôn ngữ thứ ba hoặc thậm chí thứ tư thì có thể sẽ thụt lùi lại so với một đứa mà tiếp nhận cùng một thông tin ở ngôn ngữ mẹ đẻ của chúng.
Thực tế thì, một người bạn tốt của tôi gần đây đã kể rằng giáo viên của đứa con gái song ngữ 5 tuổi của cô ấy cảm thấy chán nản khi con cô ấy không đọc lớn trước lớp. Khi chúng tôi hỏi con gái cô ấy tại sao, cô bé nói không thích vì bé biết rằng cách đánh vần và phát âm trong tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha là khác nhau, và bé không muốn mắc lỗi sai. Cô bé này nghe có vẻ thông minh đối với tôi!
Đừng lo, một đứa trẻ đa ngôn ngữ sẽ sớm bắt kịp mà không cần đến sự giúp đỡ nào, và một minh chứng ngày càng phổ biến cho thấy rằng, về sau này, khả năng nói được hơn một ngôn ngữ giúp duy trì trí nhớ.
Lược dịch từ British Council
