Dịch vụ phiên dịch, biên dịch và bản địa hóa ngôn ngữ đã trở thành một trong những ngành công nghiệp quan trọng nhất trên thị trường toàn cầu. Từ một ngành công nghiệp nhỏ bé, dịch vụ này hiện được định giá gần 50 tỷ USD trên toàn thế giới, trở thành một trong những động lực chính của hội nhập kinh tế toàn cầu. Dù vậy, vẫn còn nhiều quan niệm sai lầm về ngành công nghiệp quan trọng này. Bài viết này sẽ lật tẩy những điều mà mọi người hay lầm tưởng về dịch thuật.
1. Bất kì ai biết 2 ngôn ngữ đều có thể dịch
Nếu bạn là một doanh nghiệp nhỏ với ngân sách hạn chế và bạn cần dịch tài liệu marketing của mình sang tiếng Tây Ban Nha, vậy thì việc nhờ một trong những nhân viên biết tiếng Tây Ban Nha biên dịch cho bạn có thể là một cách tiết kiệm chi phí tuyệt vời. Tuy nhiên, dịch thuật là một kỹ năng chuyên ngành đòi hỏi học tập và rèn luyện rất nhiều chứ không chỉ là đơn giản là thành thạo hai ngôn ngữ. Nhân viên song ngữ chỉ có thể hỗ trợ các phiên dịch viên chuyên nghiệp bằng cách cung cấp ngữ cảnh hoặc giải thích những quy tắc trong công ty của bạn.
2. “Dịch ngược” là một phương pháp phù hợp để đánh giá chất lượng bản dịch
Dịch thuật là công việc chuyển ngữ từ Ngôn ngữ gốc (L1) sang Ngôn ngữ đích (L2). Dịch ngược bản dịch từ L2 sang L1 đôi khi được sử dụng để xác minh chất lượng của bản dịch. Mặc dù một số ngành nhất định có quy định dịch ngược nhưng nhìn chung thì việc này không mấy hiệu quả khi muốn xác nhận chất lượng bản dịch.
Nhiều khách hàng mong muốn bản dịch ngược phải khớp từng từ với tài liệu nguồn. Tuy nhiên, mỗi dịch giả có phong cách dịch khác nhau và bất kỳ thuật ngữ hoặc cụm từ nhất định nào cũng có thể được dịch theo nhiều cách khác nhau. Do đó, nếu bạn định dịch ngược, bạn chỉ nên tập trung vào “những điểm khác biệt quan trọng”.
3. Dịch máy đã hoàn thiện rồi
Đối với các doanh nghiệp, việc thuê dịch vụ dịch thuật thường khá tốn kém nên họ thường sử dụng Google Dịch hoặc các công cụ dịch máy miễn phí. Tuy nhiên, mặc dù dịch máy đã được cải thiện rất nhiều trong suốt hai thập kỷ qua, nhưng công nghệ này vẫn còn nhiều mặt thiếu sót.
Khi tiếp cận các khách hàng không nói tiếng Anh, đừng vì bản dịch máy mà vô tình xúc phạm ai đó hoặc cung cấp thông tin sai lệch cho họ. Tuy nhiên, không ai cấm bạn dùng công cụ dịch máy cả, vì nó vẫn có ích trong công việc. Nhưng bạn vẫn nên xem xét thời điểm nào là thích hợp để dùng.
4. Chỉ có một bản dịch đúng cho một văn bản
Trong tiếng Tây Ban Nha, từ “car” có thể được dịch là carro, auto, automóvil, hoặc coche. Dù từ carro phổ biến hơn ở các nước Mỹ Latinh trong khi từ coche phổ biến hơn ở Tây Ban Nha, cả hai từ này đều đúng. Hơn nữa, trật tự từ trong tiếng Tây Ban Nha linh hoạt hơn nhiều so với tiếng Anh. Mặc dù Chủ ngữ-Động từ-Đối tượng (SVO) là trật tự từ phổ biến nhất nhưng chúng ta hoàn toàn có thể bỏ chủ ngữ hoặc thay đổi trật tự từ để nhấn mạnh một phần cụ thể của câu.
Chính sự linh hoạt này cho phép hai dịch giả có hai bản dịch khác nhau khi dịch cùng một văn bản. Bản dịch tuy khác nhau do phụ thuộc vào văn phong của dịch giả nhưng chúng có giá trị như nhau. Đây là lí do vì sao nếu bạn là một khách hàng, bạn nên nói rõ với nhà cung cấp dịch vụ dịch thuật về các loại văn phong mà mình thích hoặc những thuật ngữ cụ thể cho bài dịch.
5. Biên dịch và phiên dịch giống nhau.
Đây là một trong những quan niệm sai lầm phổ biến nhất về các dịch vụ ngôn ngữ. “Biên dịch” đề cập đến việc chuyển đổi một ngôn ngữ viết sang một ngôn ngữ viết khác. Mặt khác, “phiên dịch” là sự chuyển đổi một ngôn ngữ nói thành một ngôn ngữ nói khác. Do đó, nếu bạn đang tổ chức một buổi hội nghị và cần người dịch bài phát biểu của một diễn giả người Trung Quốc sang tiếng Anh, bạn cần thuê một phiên dịch viên. Trong khi đó, nếu bạn cần dịch cẩm nang cho nhân viên của công ty sang tiếng Việt, bạn sẽ cần một biên dịch viên.
Bạn có thường hiểu lầm những điều này trước kia không? Nếu có, mong rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về công việc dịch thuật trên thực tế. Và nếu bạn có mong muốn theo đuổi công việc dịch thuật chuyên nghiệp,
hãy liên hệ với Trung tâm Ngoại ngữ Báo chí JFL và Horizon TESOL để đăng ký tham gia những khoá học chất lượng cũng như tìm hiểu thêm về công tác biên phiên dịch nhé!
Ngọc Anh lược dịch.